Şifreleme Alanında Likidite Parçalanması Zorlukları ve Çözüm Yolları

Şifreleme sektörü, işlem işleme kapasitesini artırmada önemli ilerlemeler kaydetti. Gelişen blok zinciri ağları ve yan zincirler, kullanıcılara daha hızlı ve daha düşük maliyetli bir işlem deneyimi sunuyor. Ancak, bir temel sorun giderek daha belirgin hale geliyor: Likidite parçalanması - fonlar ve kullanıcılar, sürekli genişleyen blok zinciri ekosisteminde dağılmış durumda.

Son zamanlarda, Ethereum kurucusu Vitalik Buterin bir blog yazısında, ölçeklenmenin başarısının beklenmedik bir koordinasyon sorununu beraberinde getirdiğini belirtti. Blok zinciri ağlarının sayısındaki patlama ve her birinin büyük miktarda değer taşıması nedeniyle, kullanıcılar farklı zincirler arasında sık sık geçiş yapmak, köprü kurmak ve varlık takası yapmak zorunda kalıyor.

Bu sorun yalnızca Ethereum'u değil, aynı zamanda neredeyse tüm blok zinciri ekosistemini etkiliyor. Yeni blok zinciri teknolojileri ne kadar gelişmiş olursa olsun, zorunlu olarak birbirleriyle iletişim kuramayan Likidite "adaları" haline gelebilirler.

Parçalanmanın pratik etkisi

Likidite dağılması, işlemcilerin, yatırımcıların veya merkeziyetsiz finans(DeFi) uygulamalarının tek bir varlık havuzunu kullanamaması anlamına gelir. Aksine, her blok zinciri veya yan zincir bağımsız bir likiditeye sahiptir. Token satın almak veya belirli bir kredi verme platformunu kullanmak isteyen kullanıcılar için, bu izolasyon birçok zorluk getirmektedir.

Sık sık ağ değiştirmek, özel cüzdanlar oluşturmak ve birden fazla işlem ücreti ödemek süreci kesinlikle akıcı değil, özellikle teknik bilgi gereksinimi yüksek kullanıcılar için. Her bir bağımsız Likidite havuzunun boyutu da nispeten küçük olduğundan, fiyat sapmaları ve işlem kaymaları artmaktadır.

Birçok kullanıcı, farklı zincirler arasında fon transferi yapmak için köprüleme kullanıyor, ancak bu köprüleme protokolleri sık sık hacker saldırılarının hedefi oluyor ve panik ile güvensizlik yaratıyor. Eğer likidite transferi çok karmaşık veya riskli olursa, DeFi'nin ana akım benimsenmesi zor olacaktır. Bu arada, projeler birden fazla ağda dağıtım yapmak zorunda kalıyor, aksi takdirde piyasadan silinme riskiyle karşı karşıya kalıyorlar.

Bazı gözlemciler, parçalanmanın kullanıcıları yeniden birkaç baskın blok zinciri veya merkezi borsa ile geri döndürmesi konusunda endişelidir; bu, blok zincirinin yükselişini destekleyen merkeziyetsizlik ilkesine aykırıdır.

Mevcut çözümler ve sınırlamaları

Sektörde bu sorunu çözmek için bazı çözümler ortaya çıkmıştır. Köprüleme ve varlık paketleme temel bir etkileşim sağlayarak, ancak kullanıcı deneyimi hala yeterince akıcı değildir. Zincirler arası toplayıcılar, token'ları bir dizi değişim yoluyla yönlendirebilir, ancak genellikle temel likiditeyi entegre etmez, sadece kullanıcıların gezinmesine yardımcı olurlar.

Aynı zamanda, Cosmos ve Polkadot gibi ekosistemler, çerçeveleri içinde birbirleriyle etkileşim sağladı, ancak daha geniş şifreleme alanında hala nispeten bağımsız alanlar olmaya devam ediyor.

Sorunun kökeni şudur: Her bir zincir kendisini bağımsız bir varlık olarak görmektedir. Herhangi bir yeni zincir veya alt ağ, gerçekten Likiditeyi birleştirmek için temelde "eklenmelidir". Aksi takdirde, sadece başka bir kullanıcının keşfetmesi ve köprü kurması gereken Likidite alanını artıracaktır. Blok zincirleri, köprüler ve toplayıcılar birbirlerini rakip olarak gördükleri için, kasıtlı olarak ayrışma ve parçalanmayı artırarak bu zorluk daha karmaşık hale gelmektedir.

Temel katman entegrasyonu Likidite

Temel katmanda entegrasyonu, köprü ve yönlendirme işlevlerini doğrudan zincirin temel altyapısına entegre ederek Likidite parçalanması sorununu çözmeyi amaçlamaktadır. Bu yaklaşım, bazı blok zinciri protokollerinde ve özel çerçevelerde, birlikte çalışabilirliği temel bir unsur olarak görmekte ve isteğe bağlı bir ek işlev olarak değerlendirmemektedir.

Doğrulama düğümleri otomatik olarak zincirler arası bağlantıları işler, böylece yeni zincirler veya yan zincirler hemen başlatılabilir ve daha geniş bir ekosistemin Likidite'sine erişim sağlayabilir. Bu, genellikle güvenlik riskleri ve kullanıcı sürtüşmeleri getiren üçüncü taraf köprülerine olan bağımlılığı azaltır.

Ethereum'un heterojen Layer 2(L2) çözümleri konusundaki zorlukları, entegrasyonun önemini vurgulamaktadır. Farklı katılımcılar - Ethereum bir uzlaşma katmanı olarak, L2 uygulamaya odaklanırken ve çeşitli köprü hizmetleri - kendi motivasyonlarına sahiptir, bu da Likidite'nin dağılmasına neden olmaktadır.

Vitalik'in bu konudaki ilgisi, daha bütünleşik bir tasarımın gerekliliğini vurguluyor. Entegre temel katman modeli, piyasaya sürüldüğünde bu bileşenleri bir araya getirerek, kullanıcıların birden fazla cüzdan, köprü çözümleri veya toplama arası geçiş yapmadan fonların serbestçe akmasını sağlar.

Birleşik yönlendirme mekanizması, varlık transferini de entegre ederek arka planda birleşik bir Likidite havuzunu simüle etmektedir. Her bir işlem için kullanıcılardan ücret almak yerine, genel Likidite akışının küçük bir kısmını yakalayarak, bu tür protokoller sürtünmeyi azaltmakta ve ağın genelinde sermaye akışını teşvik etmektedir. Yeni blok zincirleri dağıtan geliştiriciler, paylaşılan Likidite altyapısına hemen erişim sağlayabilirken, nihai kullanıcılar birden fazla araç kullanmaktan veya beklenmedik maliyetlerle karşılaşmaktan kaçınabilirler.

Bu entegrasyona verilen önem, daha fazla ağ çevrimiçi olsa bile kesintisiz bir deneyim sağlamaya yardımcı olur.

Ekosistemler arası genel zorluk

Buterin'in blog yazısı Ethereum'un ölçeklenebilirlik çözümlerine odaklansa da, parçalanma sorunu belirli bir ekosistemle sınırlı değildir. Proje, Ethereum sanal makinesi ile uyumlu bir zincir, WebAssembly tabanlı bir platform veya diğer teknoloji yığınları üzerinde inşa edilse bile, likidite izole edildiği sürece parçalanma sıkıntısına düşecektir.

Artan sayıda protokol temel katman çözümlerini keşfettikçe – otomatik etkileşim kabiliyetini zincir tasarımına entegre ederek – insanlar gelecekteki ağın sermayeyi daha fazla dağıtmayacağını, aksine kaynakları birleştirmeye yardımcı olacağını umuyor.

Açık bir ilke ortaya çıkıyor: Bağlantı yoksa, throughput'un hiçbir anlamı yoktur.

Kullanıcılar L1, L2 veya yan zincirlerin teknik detaylarını düşünmek zorunda değiller. Sadece merkeziyetsiz uygulamalara (DApps), oyunlara ve finansal hizmetlere kesintisiz erişim sağlamak istiyorlar. Yeni zincirin deneyimi, tanıdık bir ağda işlem yapmaya benzerse, kullanıcılar benimsemeye istekli olacaklardır.

Birleşik, likit bir geleceğe doğru

Şifreleme topluluğunun işlem hacmine olan ilgisi, beklenmedik bir paradoksu ortaya koyuyor: Hızı artırmak için oluşturduğumuz zincir sayısı arttıkça, ekosistemin avantajı o kadar dağılır ve bu avantaj, tam olarak paylaşılan Likidite üzerinedir. İşlem kapasitesini artırmayı amaçlayan her yeni zincir, başka bir izole sermaye havuzu yaratabilir.

Blok zinciri altyapısına etkileşimliliği doğrudan entegre etmek, bu zorluğu çözmek için net bir yol sunar. Protokoller, çapraz zincir bağlantılarını otomatik olarak işleyip varlıkları etkili bir şekilde yönlendirdiğinde, geliştiriciler kullanıcı tabanlarını veya sermayelerini bölmeden ölçeklendirme gerçekleştirebilirler. Bu modelin başarısı, ekosistem genelinde değer akışının ne kadar düzgün ölçüldüğü ve iyileştirildiği ile ilgilidir.

Bu yöntemlerin teknik temeli şu anda mevcut. Bu önlemleri ciddiyetle uygulamalıyız ve güvenlik ile kullanıcı deneyimine dikkat etmeliyiz. Gelecekteki blok zinciri ekosistemi, birbirine bağlı, fonların serbestçe akabileceği birleşik bir ağ olmalı, birbirinden izole adalar değil.